با وجود تنش‌های گاه و بیگاه گذشته، تحولات اخیر نشان از ظرفیت‌های بالقوه برای نزدیکی و تعامل بیشتر میان دو کشور دارد. در این سلسله‌یادداشت، پس از بررسی ابعاد سیاسی و فرهنگی و اقتصادی ارتباط میان دو کشور، ظرفیت‌ها و ابتکاراتی را که می‌تواند دوطرف را به یکدیگر نزدیک کند، برخواهیم شمرد.

با اولویت‌دادن به اقدامات اعتمادساز، توسعه همکاری‌های اقتصادی، تثبیت ثبات منطقه‌ای و ارتقای دیپلماسی فرهنگی، دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان می‌توانند آینده‌ای پایدار و مرفه‌تر برای مردم خود رقم بزنند و زمینه‌ساز صلح و امنیت در قفقاز جنوبی شوند.

«بریکس پلاس» با داشتن ظرفیت و توان بالای خود می‌تواند نظم اقتصادی و مالی جهانی را تغییر دهد، انتظار می‌رود که افزایش نفوذ بریکس‌پلاس ادامه یابد و توانایی آن را برای بیان منافع و حقوق کشورهای مرتبط، به‌ ویژه اقتصادهای در حال توسعه، تقویت کند.

در ماه می‌ ۲۰۲۳، امضای توافق‌نامه‌های بیشتر با هدف تقویت همکاری در بخش‌های مختلف منعقد شد که شامل کشاورزی، آموزش، مبادلات برق، سرمایه‌گذاری و توسعه کریدور‌های بین‌المللی بود؛ چنین ابتکاراتی نشان‌دهنده عزم مشترک ایران و ترکمنستان برای ارتقا مشارکت خود به سطوح بی‌سابقه‌ است.

پذیرش ایران به عنوان عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مزایای راهبردی برای هر دو طرف دارد که جایگاه این سازمان در نظم نوین جهانی و چندقطبی را تقویت می‌کند؛ گسترش بازار، نفوذ ژئوپلیتیکی و امنیت انرژی، بخشی از منافع اتحادیه اقتصادی اوراسیا از عضویت ایران است.

کشور عراق به دلیل درآمد سرشار نفتی، بازار مناسبی برای کالا‌های سایر کشور‌ها به ویژه ایران و ترکیه است، باوجود تقویت جایگاه و نقش ترکیه، به دلیل وابستگی انرژی و ترانزیت عراق به ایران، هنوز تهران دست برتر را در این بازار دارد.

در ماه‌های اخیر، برخی رویکرد‌ها نشان‌دهنده بهبود روابط اقتصادی ایران و گرجستان بوده که این امر بستر مناسبی برای همکاری دو کشور در بخش مبادلات کالایی، ترانزیت و انرژی است.